Od zniszczonych butów do antropologii daru. Duszpasterska geneza personalizmu św. Jana Pawła II

Abstract

Jednym z głównych wątków bogatego magisterium św. Jana Pawła II jest tematyka antropologiczna. Pytanie o człowieka, o jego naturę, jego egzystencjalny etos i ostateczne powołanie, które odnajduje w Bogu, było tematem pierwszej, programowej encykliki Redemptor hominis. Jednak geneza zainteresowania tematem człowieka była wcześniejsza i sięga początków formacji intelektualnej i duchowej Karola Wojtyły, a także jego pracy kapłańskiej. Znaczącym elementem tej historii jest duszpasterstwo młodzieży akademickiej w Krakowie. Stało się ono nie tylko praktycznym polem doświadczenia człowieka, ale i inspiracją do naukowej refleksji filozoficzno-teologicznej. Jej owocem były dwa dzieła, w których Wojtyła formułuje zarys swojego personalizmu integralnego: Miłość i odpowiedzialność oraz Osoba i czyn. Zawarta w nich analiza podmiotowości człowieka będzie później fundamentem jego nauczania o godności osoby ludzkiej, której najgłębszy fundament znajduje się w stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boga, w odkupieniu dokonanemu przez Chrystusa i powołaniu człowieka do wspólnoty miłości z Bogiem w wieczności. Artykuł przedstawia zasadnicze linie tego rozwoju, począwszy od pierwszych konferencji na temat człowieka skierowanych do krakowskich studentów, aż po teologię ciała, rozwijaną w trakcie środowych audiencji w Watykanie.

One of the main themes of the rich magisterium of St. John Paul II is an anthropological theme. The question about man, his nature, his existential ethos and the ultimate vocation he finds in God was the subject of the first, program encyclical Redemptor hominis. However, the genesis of his interest in the topic of man was much earlier and dates back to the beginnings of the intellectual and spiritual formation of Karol Wojtyła, as well as his priestly work. A significant element of this story is the pastoral care of the university students in Krakow. It has become not only a practical field of the experience of every human being, but also an inspiration for the scientific philosophical and theological reflection. Its fruit were two works in which Wojtyła formulates an outline of his integral personalism: Love and responsibility, and Person and act. The analysis of the human subjectivity contained in them will later become the foundation of his teaching on the dignity of the human person, whose deepest foundation is being created in the image and likeness of God, redemption by Christ and man’s vocation to communion with God in eternity. The article presents the main lines of this development starting from the first conferences on the topic of man addressed to students in Krakow to the theology of the body, developed during the Wednesday audiences in the Vatican.