Ideologia liberalnego kapitalizmu, „credo” socjalizmu i personalistyczna koncepcja życia społecznego kard. Stefana Wyszyńskiego

Abstract

Prezentowany artykuł ukazuje personalistyczną koncepcję życia społecznego w ujęciu Stefana Wyszyńskiego w kontekście ideologii liberalnego kapitalizmu, jak również ideologicznych koncepcji nawiązujących do idei socjalistycznych. Wiodącą tezą niniejszych analiz jest ukazanie powyższych systemów nie tyle w kategoriach antynomicznych czy analogicznych, ile – przede wszystkim – z punktu widzenia prakseologii personalistycznej demonstrowanej w nauczaniu społecznym Stefana Wyszyńskiego. Ideologia liberalna i związany z nią kapitalizm zrodziły się w połowie XIX wieku i od tego czasu nieustannie ewoluowały, często zmieniając swoje główne wyznaczniki i specyfikę. Z drugiej strony, ideologia socjalistyczna ukształtowała się jako koncepcja przeciwna kapitalistycznej rzeczywistości XIX wieku. Jednak nigdy tak naprawdę nie istniała ona w jednolitej formie. Analizowana ideologia, określana jako doktryna socjalistyczna, była w istocie hybrydą idei liberalno-kapitalistycznych i – poniekąd – neofeudalnej biurokracji. Bardziej szczegółowa analiza powyższych koncepcji i ich krytyczna reinterpretacja w kontekście myśli personalistycznej Wyszyńskiego pozwala uświadomić niebezpieczeństwa związane z motywowanym ideologicznie propagowaniem skrajnych, często zafałszowanych koncepcji osoby ludzkiej i ich zastosowaniem w konkretnych realiach współczesnego świata.

The presented article exhibits the personalist concept of Stefan Wyszyński’s social life in the context of the ideology of liberal capitalism and socialist conceptions. The leading thesis of these analyzes is to reveal the above systems not so much in antinomic or analogous terms. Liberal ideology and related to it capitalism arose in the mid-19th century and have constantly evolved since then, often changing their main features. Socialist ideology, on the other hand, was formed as a concept opposed to the capitalist reality of the 19th century. However, it never really existed in a particular form. The occurring system described as “socialism” was, in fact, a hybrid of liberal-capitalist ideas and a neo-feudal bureaucracy. A more detailed analysis of the above doctrines and their critical reinterpretation in the context of Wyszyński’s personalist thought affords to become aware of the dangers related to the ideologically motivated promotion of extreme, often distorted concepts of the human person and their application in the specific realities of the contemporary world.