Filozoficzne uwarunkowania nihilizmu teoretycznego i praktycznego w kontekście myśli Vittorio Possentiego

Abstract

The article presents Vittorio Possenti’s philosophical thought concerning nihilism. The Italian philosopher first shows the different varieties of nihilism and provides a more in-depth analysis of theoretical and practical nihilism. Theoretical nihilism has its origin in the depravity of theoretical reason and the modern rejection of classical metaphysics. Every variety of nihilism has its root in speculative nihilism. The basis of practical nihilism is the depravity of practical reason. The consequence of this is an erroneous perception of human freedom and rejection of the idea of good as the supreme ethical category. In practical nihilism there is also no place for the concept of natural law. On the ground thus formed, legal and political nihilism arises in a social context.

Artykuł prezentuje myśl filozoficzną Vittorio Possentiego dotyczącą nihilizmu. Włoski filozof ukazuje najpierw różne odmiany nihilizmu i dokonuje głębszej analizy nihilizmu teoretycznego i praktycznego. Nihilizm teoretyczny ma swoje źródło w deprawacji rozumu teoretycznego i współczesnym odrzuceniu metafizyki klasycznej. Wszelkie odmiany nihilizmu mają swój korzeń w nihilizmie spekulatywnym. Podstawę nihilizmu praktycznego stanowi deprawacja woli i rozumu praktycznego. Konsekwencją tego jest błędna koncepcja ludzkiej wolności i odrzucenie idei dobra jako naczelnej kategorii etycznej. W nihilizmie praktycznym nie ma też miejsca dla koncepcji prawa naturalnego. Na tak ukształtowanym gruncie w kontekście społecznym rodzi się nihilizm prawny i polityczny.