Współczesne formy bałwochwalstwa – perspektywa katechetyczna

Abstract

1 czerwca 1991 roku w Koszalinie rozpoczęła się czwarta pielgrzymka św. Jana Pawła II do Ojczyzny. Papież Polak swoją refleksję podczas homilii wygłoszonych w 11 polskich miastach skupił na Dekalogu oraz na przykazaniu miłości. Fundamentalne znaczenie miał namysł nad pierwszym z przykazań, który jednocześnie był wprowadzeniem do kolejnych przemówień. „Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie” (Wj 19,5) to wezwanie do odkrywania wartości relacji człowieka z Bogiem, ale także demaskowania niebezpieczeństw niszczących tę relację, z których najbardziej ewidentnym jest bałwochwalstwo. Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czym jest bałwochwalstwo oraz na jakie jego formy czy przejawy są szczególnie narażeni dzisiejsi katechizowani? Jako przykład współczesnego bałwochwalstwa ukazana została bezkrytyczna i nieumiarkowana partycypacja w kulturze cyfrowej, a jako przykład współczesnego „złotego cielca” wskazany został smartfon, oczywiście wtedy, gdy jest traktowany jako coś więcej niż tylko użyteczne narzędzie. Jednocześnie jako sposób na uniknięcie zdiagnozowanych niebezpieczeństw ukazana została realizacja zadań katechezy, będąca narzędziem formacji dojrzałej religijności i dojrzałego człowieczeństwa, które jest w stanie oprzeć się bałwochwalczym zagrożeniom.

On June 1, 1991, the fourth pilgrimage of St. John Paul II to his homeland started in Koszalin. The Polish Pope focused his reflection during the homilies delivered in 11 Polish cities on the Decalogue and on the commandment of love. Of fundamental importance was reflection on the first of the commandments, which at the same time was an introduction to the next speeches. “You will have no other gods next to Me” (Ex 19:5) is a call to discover the value of man’s relationship with God, but also to expose the dangers that destroy this relationship, the most evident of which is idolatry. The article attempts to answer the question of what idolatry is and to what forms or manifestations of it are catechized today? As an example of contemporary idolatry, uncritical and immoderate participation in digital culture has been shown, and a smartphone has been indicated as an example of the modern “golden calf’, of course when it is treated as something more than just a useful tool. At the same time, the implementation of catechesis tasks, which is a tool for the formation of mature religiosity and mature humanity that is able to resist idolatrous threats, was shown as a way to avoid the diagnosed dangers.