Filozoficzna droga kard. Mariana Jaworskiego: od metafizyki ogólnej do szczegółowej i stosowanej

Abstract

Artykuł jest próbą syntetycznego ujęcia dorobku Mariana Jaworskiego w aspekcie zasadniczego sposobu i kierunku jego myśli oraz najważniejszych, formułowanych przez niego idei, obecnych zwłaszcza w jego ostatniej książce, stanowiącej trzeci tom jego prac, w którym zawarte są w zdecydowanej większości artykuły najnowsze. Są one świadectwem drogi, jaką przebył w swym sposobie rozumienia filozofii i problemów przez nią podejmowanych, potwierdzeniem pewnego procesu ewolucji, jaka miała miejsce w jego życiu na polu tej nauki. Świadczą o niej dość wyraźnie zarysowujące się trzy fazy w jego aktywności filozoficznej pod względem metodologicznym oraz podejmowanej problematyki. Pierwszą stanowiły zainteresowania metafizyką ogólną. Kolejna związana była z realizowaniem idei metafizyk szczegółowych i stosowanych w oparciu o narzędzia poznawcze metafizyki ogólnej w podstawowych naukach filozoficznych (filozofia religii, antropologia filozoficzna i filozofia Boga). Końcowa natomiast wyrażała się w realizacji powyższej idei metafizyk w dyscyplinach bardziej partykularnych, obejmujących filozofię chrześcijaństwa i jego niektórych fenomenów, jak modlitwa i życie konsekrowane, oraz filozofię zjawisk spoza kręgu ściśle chrześcijańskiego (cierpienie, humanizm, dialog).

The article is an attempt to present the philosophical achievements of Marian Jaworski in terms of the basic method and direction of his thoughts as well as the most important ideas. These ideas are particularly present in his last book, which constitutes the third volume of his work, in which the vast majority of his most recent articles are included. They are a testimony to the way he understood philosophy and the problems it raises. They are also the most persuading sign of the process of evolution that took place in his scientific life. It is evidenced by the existence of three, quite clearly outlined, phases in his philosophical research. Each one is distinct from another in terms of prevailing methodology used, and the philosophical questions which had been raised. The first phase of his philosophical investigations was connected with general metaphysics. The second one was related to the application of the ideas of special and applied metaphysics on the basis of the cognitive tools of general metaphysics in the main philosophical disciplines (philosophy of religion, philosophical anthropology and philosophy of God). The third one, however, was expressed in the application of the above mentioned metaphysical ideas in more specialized philosophical disciplines, such as Christian philosophy (e.g. philosophy of prayer, philosophy of consecrated life), and in the philosophy of specifically human phenomena (philosophy of suffering, of humanism and of dialogue).