Ikonografia tarnowskich drzwi Bronisława Chromego w kontekście ideologicznych sporów wokół martyrologii wojennej

Abstract

W 1984 roku powstały drzwi brązowe do kościoła św. Maksymiliana w Tarnowie wykonane przez krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego. Artysta nazwał swoje dzieło „Pomnikiem Męczeństwa Narodów” i połączył w tworzącym je cyklu płaskorzeźb wątek martyrologiczny, który ukazuje mechanizm działania niemieckich obozów śmierci, z przedstawieniem św. Maksymiliana, jego pobytu w Auschwitz, heroicznej śmierci i ostatecznego triumfu, głoszonej przez niego idei miłości. Praca Chromego wpisuje się tym samym w nurt polemiki ideologicznej pomiędzy państwem komunistycznym i Kościołem w kwestii jego roli i postawy chrześcijan w czasie drugiej wojny światowej. Treść i forma przedstawień na Drzwiach Tarnowskich wpisuje się też w krąg dzieł Chromego ukazujących kształtowanie się mistycznej postawy artysty.

In 1984, the bronze doors of the Church of St Maximilian in Tarnów were made by Krakow sculptor Bronisław Chromy. The author called them “Memorial to the Martyrdom of Nations”. In accordance with the artist’s assumption, the cycle of 24 bas-relief panels placed on the doors displays a martyrological theme which combines images showing the mechanism of operation of Nazi death camps with a representation of St Maximilian, his stay in Auschwitz, his heroic death and the ultimate triumph of the idea of love preached by him. Chromy’s work thus becomes incorporated in the trend of an ideological polemic between the communist state and the Church concerning the issue of the role of the latter and the attitude of Christians during World War II. The content and form of the representations on the Tarnów Doors situate also this achievement in the circle of Chromy’s works revealing the formation of the artist’s mystical attitude.