Kościół w Armenii – podziały i dążenie do jedności

Abstract

Setna rocznica eksterminacji Ormian, przypadająca w roku 2015, obudziła większe zainteresowanie nie tylko Armenią i Ormianami, ale także historią Kościoła ormiańskiego. Artykuł kreśli zatem krótko uwarunkowania geograficzne i historyczne Armenii, aby ukazać państwo, które jako pierwsze w historii przyjęło wiarę chrześcijańską za obowiązującą. W ciągu wieków dochodziło do podziałów wewnątrz tego Kościoła z powodu różnic teologicznych oraz ze względów geograficznych. Tak oto powstał Apostolski Kościół Ormiański, który nie przyjął zwierzchnictwa papieża. Pomimo iż dialog Rzymu z Ormianami trwał już od XII wieku, to dopiero w XVII wieku doszło do wyodrębnienia się grupy Ormian uznających prymat papieża i do powstania Katolickiego Kościoła obrządku ormiańskiego. XX wiek przyniósł wzmożone działania ze strony Rzymu, a także ze strony kolejnych katolikosów ormiańskich, aby doszło najpierw do zjednoczenia w ramach Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, a następnie do pełnej jedności wszystkich Ormian z Rzymem i papieżem. Elementem wspomagającym zjednoczenie jest wspólne wspominanie ludobójstwa Ormian dokonanego przez Turków w latach 1915–1916.

The hundredth anniversary of extermination of the Armenians celebrated in the year 2015 contributed to a greater interest not only to Armenia and Armenians but also to the history of the Armenian Church. This article outlines briefly geographical and historical background of Armenia in order to show complex image of the country which as the first in the history adopted the Christian faith as an official religion. Through the centuries we note many divisions inside this church because of theological differences as well as geographical reasons. As a result the Armenian Apostolic Church did not accept the supremacy of the pope. Although the dialogue with the Armenians continued from the twelfth century, it was not until the seventeenth century when a group of Armenians recognizing the primacy of the Pope established the Catholic Church of the Armenian rite. The twentieth century brought initiatives from the part of Rome as well as from the Armenians to unite the Armenian Apostolic Church and to bring all Armenians to the unity with Rome and the Pope. The element that aid the unity is the common remembrance of the Armenian genocide committed by the Turks in 1915–1916.