Błogosławione dominikanki: Ofka Piastówna (1299-1359) i Elżbieta Węgierska (1292-1336) – środkowoeuropejskie wzorce świętości z XIV wieku

Abstract

The XIV century did not have so many saint representatives of the middle European court circle like the preceding century. In this time Queen Hedwig of Anjou was the only canonized and one lay person. In addition there is the cult of two blessed daughters of monarchs: Euphemia of the Piast from Racibórz in Silesia (1299-1359) and the daughter of King Andrew III, Elisabeth of Hungary (1292-1336). Both had been representatives of the same generation, had the same forefather, and belonged to the same Dominican order. Even though they had not known each other and had not heard about each other, both had realized the same Dominican order’s idea, became part of the same mystical way of life, and obtained the remembrance of their holy deeds throughout out the ages. The present article is a comparison between the two middle European Dominican blessed women, their holiness fascinated and enriched the Church on both sides of the Carpathian mountains: in Poland (in Silesia), and in Hungary and then in Switzerland. The author discusses the research foundations of both persons and shows their mutual roots, their similar history of monastic vocation, their monastic life and their opinions of holiness, in which they had ended their life. There are a lot of differences between those two blessed women, and also a lot of similarities, which are the main reasons for their comparison.

Wiek XIV nie miał tak licznych, jak poprzednie stulecie, wyniesionych na ołtarze przedstawicielek, które reprezentowały kręgi dworów Europy Środkowej. Kanonizacji doczekała się jedynie królowa Jadwiga Andegaweńska, osoba świecka. Ponadto wielowiekowym kultem jako błogosławione otaczane są dwie córki władców: Ofka (1299-1359) – pochodząca ze śląskiej, raciborskiej linii Piastów, i Elżbieta (1292-1336) – ostatnia węgierska Arpadówna, córka króla Andrzeja III. Obie były przedstawicielkami jednego pokolenia, miały wspólnego przodka, obie należały do zakonu dominikańskiego. Choć się nie znały, a być może nawet o sobie wzajemnie nawet nie słyszały, to równolegle realizowalny ten sam, dominikański ideał zakonny i obie w dostępny sobie sposób przyjęły łaskę mistycznego życia i obie doczekały się wielowiekowej pamięci swoich świętych czynów. Artykuł jest porównaniem dwóch czternastowiecznych środkowoeuropejskich dominikanek, których świętość fascynowała i ubogacała Kościół po obu stronach Karpat: w Polsce (na Śląsku) i na Węgrzech, a następnie w Szwajcarii. Autor omawia podstawy badawcze obu postaci oraz ukazuje ich wspólne korzenie, podobne losy powołania zakonnego, życie klasztorne oraz opinię świętości, w jakiej obie zakończyły życie. Istnieje wiele różnic między tymi postaciami, a jednocześnie wiele podobieństw, które stały się podstawą ich porównania.