Postawy duchowieństwa katolickiego wobec systemu komunistycznego w województwie opolskim w latach 1950-1956. Zarys problemu

Abstract

Publikacja dotyczy problemu postaw duchowieństwa katolickiego wobec komunizmu w odniesieniu do województwa opolskiego. Od początku zdobycia władzy przez komunistów w 1944 r. duchowni poddawani byli różnorodnym procesom tzw. lojalizacji ideowo-politycznej w kierunku współpracy z władzami państwowymi. W wyniku podjętych badań wydaje się, iż lansowany przez ówczesną propagandę pogląd, jakoby w szeregach duchownych dominowały postawy pozytywne, nie wydaje się jednoznaczny. W diecezji opolskiej przeważały zapewne postawy bierności, wstrzemięźliwości i wyczekiwania. Nie do rzadkości należały też zachowania nieprzychylne, a nawet wrogie wobec nowego ustroju, władzy państwowej, wydawanych dekretów i rozporządzeń. Postawy pozytywne należały do rzadkości. Rok 1956 częściowo tylko ograniczył represyjną politykę władz wobec duchowieństwa.

The present article concerns the Catholic clergy’s attitude towards the communist system in the Opole Voivodeship. From the beginning of changes to the political system in 1944 members of the clergy were submitted to various forms of forcing them to be politically loyal and ready to cooperate with the authorities. The research undertaken leads to a conclusion that the opinion promoted by contemporary propaganda presenting attitudes among the clergy as mostly positive does not seem to be so certain. In the Opole Diocese passive and moderate feelings certainly dominated, as well as those awaiting. Disapproving or even hostile attitudes towards the new system, authorities, directives and decrees passed were not uncommon. Positive attitudes were rare. In 1956 the repressive policy of the authorities towards the clergy was only partly restricted.