Klasztory jako ośrodki działalności pisarzy syriackich

Abstract

Artykuł rzuca pewne światło na zagadnienie związane z klasztorami, które w ciągu prawie dwóch tysięcy lat pełniły funkcje ośrodków edukacyjnych w Kościołach na Wschodzie. Oprócz światowej sławy szkół w Nisibis, Edessie czy Antiochii, są informacje o 125 klasztorach, z którymi związani są pisarze syriaccy. Większość z nich już nie istnieje. Źródła historyczne i archeologiczne dostarczają danych o znacznie większej liczbie klasztorów działających na terenie dzisiejszej Turcji, Syrii i Iraku. Jednak inwazja islamu znacznie ograniczyła rozwój nauki i edukacji w klasztorach, na które nałożono wysokie podatki. Nie wolno było już budować nowych klasztorów, a poszerzanie i remontowanie starych było znacznie utrudnione. W końcu masakry przeprowadzone przez Tamerlana zadały śmiertelny cios, po którym wschodnie Kościoły nie były w stanie powrócić do poprzedniego stanu, mimo że w XV w. miał miejsce wzrost liczby klasztorów. Do dziś zachowało się zaledwie kilkadziesiąt klasztorów, które są poważnie zagrożone. Dwa z nich ostatnio zrównano z ziemią.

The article sheds some light on the issue of the monasteries as a millenia-long centers of education in the Eastern Churches. Part of the worldwide known schools like Nisibis, Edessa or Antiochia, Syriac writers are known to work in at least 125 monasteries, most of which cease to exist. Some historical and archaeological sources provide evidence of many more monasteries at work in the region of today’s Turkey, Iraq and Syria. However, the Islamic invasion substantially limited the development of science and education in monasteries posing heavy taxes on them. New monasteries were forbidden to be built, and the old one were difficult to widen or even to repair. Massacres performed by Tamerlane were a deadly blow from which the Eastern Churches were unable to recover despite increasing the number of monasteries in the fifteenth century. Few of those monasteries survive until today, but they are under increasing threat. Two of them were recently blown up, destroyed and erased from the Earth.