Etyczny wymiar globalizacji w kontekście nauczania Jana Pawła II

Abstract

Tematyka związana z procesem globalizacji jest niezwykle ważna we współczesnym świecie. Niniejsze opracowanie wpisuje się w nurt licznych rozważań i publikacji dotyczących aktualnych przemian dokonujących się w skali całego globu. Ambiwalentny charakter globalizacji stawia szereg pytań o kształt przyszłej cywilizacji. Wśród tych pytań na pierwszy plan wysuwają się pytania dotyczące etyki i jej znaczenia w procesie globalizacji. Pomimo iż procesy globalizacji niosą ze sobą nowe wyzwania, to założenia etyczne, niezmienne w każdej epoce, pozostają aktualne także w obecnym czasie. Stąd, pośród zmienności świata, istnieje konieczność afirmacji człowieka, wskazania na jego godność osobową, a w konsekwencji kształtowania życia społecznego w oparciu o zasady solidarność i sprawiedliwości, dopełnione miłością społeczną. Wszelkie próby redukowania człowieka do roli środka produkcji, elementu globalnego rynku sprowadzą proces globalizacji do zjawiska niszczącego to, co tak naprawdę ludzkie. Globalizacja pozbawiona odniesień etycznych prowadzi do wykluczenia jednostek i całych narodów, do nienawiści, pogardy dla słabszych, wzajemnej nieufności, konfliktów. W dobie kryzysu aksjologicznego etyka staje się jedną z najważniejszych dziedzin, które mogą zapewnić porządek społeczny. Celem niniejszego opracowania jest odpowiedź na pytanie: Jak ukierunkować proces globalizacji, aby uwzględniał normy etyczne i tym samym służył dobru jednostek i społeczeństw? Opracowanie skoncentrowane jest kolejno wokół globalizacji i jej podstawowych wymiarów, etycznych dylematów globalizacji, a w kluczowej części etycznych podstaw tego procesu.

The subject of the globalization process is extremely important in the modern world. This study is part of the stream of numerous considerations and publications on the current changes taking place on a global scale. The ambivalent nature of globalization raises a number of questions about the shape of the future civilization. Among these questions, questions about ethics and its importance in the process of globalization come to the fore. Although the processes of globalization bring with them new challenges, the ethical assumptions, unchanged in each epoch, remain valid also in the present time. Hence, in the midst of the changeability of the world, there is a need to affirm man, indicate his personal dignity and, consequently, shape social life based on the principle of solidarity and justice, completed with social love. Any attempts to reduce man to the role of a means of production, an element of the global market, will reduce the globalization process to a phenomenon that destroys what is really human. Globalization devoid of ethical references leads to the exclusion of individuals and entire nations, to hatred, contempt for the weaker, mutual distrust and conflicts. In the time of an axiological crisis, ethics becomes one of the most important areas that can ensure social order. The aim of this study is to answer the question: How to direct the globalization process so that it takes into account ethical norms and thus serves the good of individuals and societies? The study focuses successively on globalization and its basic dimensions, ethical dilemmas of globalization, and in a key part of the ethical foundations of this process.