Przyczyny odmowy wszczęcia dochodzenia wstępnego w przypadkach oskarżeń wobec duchownych o czyny contra sextum z osobami małoletnimi

Abstract

The usual procedure of the ordinary or the hierarch when receiving information about an offense of a cleric contra sextum committed against a minor or a person legally equated with him, is to initiate a preliminary investigation. Such action is necessary whenever the allegation of a crime appears at least probable. Its purpose is to investigate whether fumus delicti exists in a specific case. This is done by collecting evidence in the form of hearing the person who made the report, the alleged victim, witnesses, or the accused himself, and collecting documents that make the accusation probable or undermining it. After the proceedings are completed, the evidence is sent to the Congregation for the Doctrine of the Faith or another competent department. Canon law, however, provides for situations in which an ecclesiastical superior should not initiate a preliminary investigation after receiving a report of an offense. This is mainly the case when the accusation seems improbable. This type of case includes circumstances where the accused was not a clergyman at the time of the crime, the alleged victim was no longer a minor, and if it is obvious that the accused could not be present at the scene of the crime. It is not a taxonomic calculation, but other circumstances that would result in a refusal to initiate a preliminary investigation would also have to result from the impossibility of the crime, and never from an arbitrary decision of the church superior. However, even in these situations, the ordinary or the hierarch must inform the Holy See of his decision. In addition, as a reason for refusing to initiate an investigation, one should indicate situations where it is unnecessary, because the church authority has received sufficient evidence from state law enforcement agencies, or when the act is notorious due to the verdict issued by the state court, or when the accused admits to the accused of the acts, with the simultaneous presentation of at least general evidence confirming the guilt. In addition, no evidence proceedings are instituted in the case of accusations brought against the deceased.

Zwyczajnym sposobem postępowania ordynariusza lub hierarchy w sytuacji otrzymania informacji o przestępstwie duchownego contra sextum, popełnionego wobec małoletniego lub osoby prawnie z nim zrównanej, jest wszczęcie dochodzenia wstępnego. Takie działanie jest konieczne zawsze wtedy, gdy doniesienie o przestępstwie wydaje się przynajmniej prawdopodobne. Jego celem jest zbadanie, czy w konkretnym przypadku istnieje fumus delicti. Dokonuje się tego poprzez zebranie materiału dowodowego w postaci wysłuchania osoby składającej doniesienie, domniemanej ofiary, świadków, ewentualnie samego oskarżonego i zebranie dokumentów uprawdopodabniających oskarżenie lub je podważających. Po zakończeniu postępowania materiał dowodowy jest przesyłany do Kongregacji Nauki Wiary lub innej kompetentnej dykasterii. W prawie kanonicznym przewidziane są jednak sytuacje, gdy przełożony kościelny po otrzymaniu doniesienia o przestępstwie nie powinien wszczynać dochodzenia wstępnego. Ma to przede wszystkim miejsce wtedy, gdy oskarżenie wydaje się nieprawdopodobne. Do tego typu przypadków należy zaliczyć okoliczności, w których osoba oskarżana w chwili dokonywania przestępstwa nie była duchownym, gdy domniemana ofiara nie była już małoletnia oraz jeżeli jest rzeczą oczywistą, że oskarżony nie mógł być obecny w miejscu popełnienia przestępstwa. Nie jest to co prawda wyliczenie taksatywne, ale inne okoliczności, które powodowałyby odmowę wszczęcia dochodzenia wstępnego, również musiałyby wynikać z niemożności zaistnienia przestępstwa, a nigdy z arbitralnej decyzji przełożonego kościelnego. Jednak nawet w tych sytuacjach ordynariusz lub hierarcha musi poinformować o swojej decyzji Stolicę Apostolską. Dodatkowo jako przyczynę odmowy wszczęcia dochodzenia należy wskazać sytuacje, gdy jest ono zbędne, bowiem władza kościelna otrzymała wystarczający materiał dowodowy od państwowych organów ścigania, lub gdy czyn jest notoryjny z racji wydania wyroku przez sąd państwowy albo niebudzący wątpliwości z tytułu przyznania się oskarżonego do zarzucanych mu czynów, z jednoczesnym przedstawieniem przez niego choćby ogólnych dowodów potwierdzających winę. Dodatkowo nie wszczyna się postępowania dowodowego w przypadku oskarżeń wniesionych wobec zmarłych.