Kielich i patena Konrada Mazowieckiego z XIII wieku – kopia dla archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej

Abstract

Kopia kielicha i pateny Konrada Mazowieckiego, wykonana na podstawie oryginału z połowy XIII wieku, została zrealizowana w ramach pracy naukowo-badawczej Katedry Teologii Praktycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego we współpracy z pracownią „ArtSacr” Jerzego Stachurskiego Mistrza Rzemiosła Artystycznego. Kielich i patena ofiarowane katedrze płockiej są aktem zadośćuczynienia księcia mazowieckiego Konrada za zabójstwo ks. Jana Czapli, kanonika płockiej kapituły katedralnej, scholastyka płockiego i włocławskiego, dokonane w Płocku w 1239 roku. Kielich Konrada należy do najwybitniejszych dzieł rzemiosła artystycznego epoki średniowiecza znajdujących się na terenie Polski. Oryginał, wykonany w srebrze z elementami złocenia, znajduje się w skarbcu katedralnym Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Kopia kielicha i pateny została wykonana z brązu, metodą odlewniczą z grawerowaniem i cyzelowaniem, na zewnątrz srebrzone, a środek czaszy kielicha złocony. Od strony warsztatowej i ikonograficznej to dzieło najwyższej klasy. Na szczególną uwagę zasługuje ikonografia, która prezentuje dojrzałą myśl teologiczną. Kielich płocki został wykonany w stylu romańskim (połowa XIII w.), ale można w nim zauważyć początki nowego stylu gotyckiego. Świadczy o tym ukształtowanie czary i nodusu kielicha. Artykuł omawia genezę powstania kielicha i pateny, a także przedstawia ich opis, ikonografię i teologię. Wykonanie kopii kielicha i pateny dla archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej stanowi wkład w promocję kultury polskiej i dziedzictwa narodowego oraz jest przypomnieniem więzi historycznych łączących Szczecin i Pomorze Zachodnie z Polską w XII i XIII wieku.

A copy of the goblet and paten of Konrad Mazowiecki, made on the basis of the original from the mid-thirteenth century, was made as part of the research work of the Department of Practical Theology at the Faculty of Theology of the University of Szczecin in cooperation with the “ArtSacr” studio of Jerzy Stachurski Master of Artistic Craft. The chalice and paten offered to the Płock cathedral are an act of reparation of the Mazovian prince Konrad for the murder of priest Jan Czapla, canon of the Płock (Płock) cathedral chapter, Płock (Płock) and Włocławek (Włocławek) scholastics, made in Płock (Płock) in 1239. The Konrad Chalice is one of the most outstanding works of art from the Middle Ages in Poland. The original made in silver with elements of gilding is in the cathedral treasury of the Diocesan Museum in Płock (Płock). A copy of the goblet and patens was made of bronze, by casting with engraving and carving, silver plated on the outside, and the center of the cup of the gilded plate. From the workshop and iconographie side, it is a work of the highest class. Particularly noteworthy is the iconography, which presents mature theological thought. The Płock (Płock) chalice was made in the Romanesque style (13th century), but you can see the beginnings of a new Gothic style. This is evidenced by the shape of the goblet and the cup nodus. The article discusses the origin of the cup and patens, as well as their description, iconography and theology. Making a copy of the cup and paten for the Archdiocese of Szczecin and Kamień (Kamień) is a contribution to the promotion of Polish culture and national heritage and is a reminder of the historical ties connecting Szczecin and Western Pomerania with Poland in the 12th and 13th centuries.