Physics – ‘Alienation from’ Instead of ‘Orientation Towards’ the Creator?

Abstract

The religious attitude of many physicists is atheist or agnostic. In the present article, it is argued that this attitude is favoured by the present shape of the natural science called Physics. The first reason is that the modern concept of nature is alienated from that of creation. The second is that, according to the dominating view, nature is epistemologically silent about itself. Additionally, the view of the axiomatic and thence hypothetical-deductive character of modern Mathematics and the conjectural character of its applications to the material world make impossible an organic connection between mathematical objects and material things. There exists only a practical knowledge of the successful use of Mathematics in Physics. This peculiar epistemological climate in Physics has become more and more alienated from the intellectual climate generated by ordinary experience and its evidence, which in turn is confirmed by Christian revelation. It is this peculiar intellectual atmosphere in which a physicist carries out his professional actions. Their moral assessment is done with the help of two distinctions: the first between the views of Physics as providing a physicalist world-view or as a field of professional activity like others. The second distinction is between the two effects of a professional action of a physicist: every such action tends to its immediate object, and every such action, by upkeeping the existing professional standards, contributes eo ipso to perpetuate the present intellectual climate in Physics. While such actions may be still morally acceptable, the situation is precarious. Therefore it is convenient to have Physics reformed from within. Such an internal reform should be experience-based and thus start from the very outset from the epistemological climate generated by ordinary experience, which is in harmony with the epistemological climate generated by Christian revelation. This reason on moral grounds is the third motive for attempting an internal reform of Physics. The first one concerns the removal of the ignorance about the link of mathematical objects to material things. It is simply due to the necessity of having a sound selfunderstanding of Physics. This in turn is closely related to the “apologetic” motive of removing the disharmony between the epistemological climates referred to above. z Surprisingly, some current views of the relationship between Theology and Physics (I. G. Barbour, M. Heller, Th. F. Torrance) do not envisage any need for an internal reform of Physics. Instead they promote an increased influence of Physics upon Theology.

Postawa religijna wielu fizyków definiowana jest jako ateistyczna lub agnostyczna. Postawę tę wspiera, choć nie powoduje, ambiwalencja interpretacji teorii matematycznych w fizyce. Interpretacje te z kolei są konieczne ze względu na fakt, że nieznana jest relacja matematyki do rzeczy materialnych. Dlatego interpretacje te mogą być jedynie hipotetyczne i zależą od ich sukcesu: obecnie istnieje tylko praktyczna wiedza pomyślnego używania matematyki w fizyce. Razem z hipotetyczno-edukcyjnym sposobem myślenia w matematyce definiuje to szczególny klimat epistemologiczny w fizyce. W tle funkcjonuje pojęcie natury odseparowanej kilka wieków temu od pojęcia stworzenia. Zarówno interpretacje, jak i pojęcie natury zachęcają do umysłowych deformacji doświadczanej rzeczywistości w celu zastosowania matematyki i tym sposobem kształtują klimat intelektualny w fizyce. Oczywiście staje się on coraz bardziej wyalienowany od klimatu intelektualnego generowanego przez zwykłe doświadczenie i jego dowód. Alienuje się eo ipso od klimatu intelektualnego w odniesieniu do widzialnego świata potwierdzonego i tworzonego przez chrześcijańskie Objawienie. Świat intelektualny oraz życie chrześcijanina, który jest fizykiem, ukazuje się w jego profesjonalnym otoczeniu czymś obcym. Ocena moralna profesjonalnych działań fizyka dokonuje się za pomocą dwóch rozróżnień: po pierwsze, czy rozumie on fizykę jako naukę dostarczającą fizykalnego punktu widzenia lub jako pole działania profesjonalnego, jak każde inne. Po drugie, dystynkcja między tymi dwoma skutkami profesjonalnego działania fizyka: każde takie działanie zmierza do swojego bezpośredniego przedmiotu i każde takie działanie przyczynia się eo ipso do utrzymania klimatu intelektualnego w fizyce. Działanie profesjonalne fizyka, które jest moralnie dobre, zgodnie ze swoim przedmiotem, intencją i okolicznościami jest moralnie dopuszczalne, jeśli dokonuje się w ramach profesjonalnego działania, w innym przypadku nie. Jest to sytuacja krytyczna. Wskazane jest zatem zbadanie, czy możliwe jest zreformowanie fizyki od środka. Wydaje się, że deformacje, o których mówimy, prowadzą prosto do punktu wyjścia takiej wewnętrznej reformy. Jednakże zakresu tego przedsięwzięcia nie da się jeszcze oszacować. Rzecz dziwna, obecne poglądy dotyczące relacji pomiędzy teologią i fizyką (I. G. Barbour, M. Heller, Th. F. Torrance) nie uwzględniają żadnej potrzeby reformy fizyki. Raczej zalecają bezkrytycznie zwiększony wpływ fizyki na teologię.