Odnowa teologii episkopatu zaczynem doktryny kolegialności episkopalnej w analizie rozwoju teologii i wydarzeń Kościoła belgijskiego przed Soborem Watykańskim II

Abstract

Many theological questions undertaken by the Second Vatican Council were the result of deep reflections from many years before that event. In the case of Episcopal collegiality the environment, theology and the events in the Belgian Church prove that this influence had a special role at that time. Episcopal collegiality in its beginnings is always connected with an attempt at introducing a revived vision of the Church. It is a vision, in which the will to serve the unity of Christians and a search for theological reflection based on the oldest Tradition of the Church should be present; it also should express the courage to undertake difficult subjects connected with the revival of the Church structure. The present study shows a special attitude of the great shepherds of the pre-Council Church in Belgium who strove towards such aims in their pastoral work. We show that such a role was played by: Cardinal Désiré-Joseph Mercier, the Primate of Belgium, and Dom Lambert Beauduin, who established a community devoted to Christian unity at Chevetogne. These two figures are a model of work at the foundations of the vision of the Church living in a communion, in which bishops together with the Pope, and also among themselves, build responsibility for the Church. We show this awareness by analyzing the work of the circle of “the three thriving centers”: the diocesan, university and monastic ones. We present the basis of the same trend in reflections appearing in such circumstances as: the nine hundredth anniversary of the EastWest schism of 1054, the broad debate on the sacramentality of the episcopate triggered by Father Beyer’s hypothesis, or in the context of the “Council movement” striving for strengthening the general convictions about the need to convoke a new Council.

Wiele kwestii teologicznych podjętych przez Sobór Watykański II było owocem dogłębnych przemyśleń na wiele lat przed tym wydarzeniem. W przypadku kolegialności episkopalnej, środowisko, teologia oraz wydarzenia Kościoła w Belgii świadczą o szczególnej roli owego wpływu w tym czasie. Kolegialność episkopalna w swoim zaczynie dotyczy zawsze próby wprowadzania w życie odnowionej wizji Kościoła. To wizja w której winno znaleźć się pragnienie służenia jedności chrześcijan, poszukiwanie refleksji teologicznej opierającej się na najstarszej Tradycji Kościoła, winna wyrażać się odwaga podejmowania niełatwych tematów odnowy struktury Kościoła. Niniejsze studium wskazuje na szczególną postawę wielkich pasterzy przedsoborowego Kościoła w Belgii, którzy realizowali takie właśnie perspektywy w swojej działalności duszpasterskiej. Wykazujemy, iż rolę taką pełnili: kardynał Desire-Joseph Mercier, prymas Belgii oraz Dom Lambert Beauduin, założyciel wspólnoty jedności w Chevetogne. Te dwie postaci stanowią wzór pracy u podstaw promocji wizji Kościoła żyjącego w komunii, w której biskupi z papieżem oraz pomiędzy sobą realizują odpowiedzialność za Kościół. Ukazujemy ową świadomość poprzez analizę działalności środowiska „trzech prężnych ośrodków”: diecezjalnego, uniwersyteckiego i monastycznego. Ukazujemy podstawy takiego samego dążenia w refleksjach, jakie pojawiają się w okolicznościach, takich jak: rocznica dziewięciu wieków schizmy ze Wschodem, obszernej dyskusji na temat sakramentalności episkopatu wywołanej hipotezą o. Beyera, czy w kontekście „Ruchu soborowego” dążącego do wzmocnienia ogólnego przekonania o potrzebie zwołania nowego soboru powszechnego.