Wielki Kanon Pokutny świętego Andrzeja z Krety znakiem nawrócenia. Refleksja antropologiczna

Abstract

Powyższy artykuł omawia antropologiczną strukturę arcydzieła św. Andrzeja z Krety - Wielkiego Kanonu Pokutnego. Najdłuższy, jaki kiedykolwiek napisano, jeden z dwudziestu czterech kanonów napisany – jak się domniemywa – przez greckiego arcybiskupa, jest nie tylko osobistym pokutnym wyznaniem, lecz także bardzo głęboką refleksją nad człowiekiem będącym w procesie nawrócenia. W tej refleksji pomagają autorowi Kanonu obrazy i tematy zaczerpnięte ze Starego jak i z Nowego Testamentu. Biblia, a w związku z tym Kanon, mówi na temat nawrócenia w pozytywnym świetle: oczekuje się od pokutujących naśladowania pozytywnych przykładów świętości i żalu oraz uczenia się jak unikać negatywnych przykładów grzechu, upadłej natury i dumy. Antropologia zawarta w Wielkim Kanonie wydaje się być bardzo prosta: człowiek nie jest doskonałym, jeśli jednak szczerze stanie w prawdzie przed Bogiem, szczególnie przed Jego łaską i miłosierdziem, rozpozna dobrze swoją sytuację, a jego duchowe zwycięstwo nad diabłem i grzechem będzie pełne.

This article presents the anthropological structure of St Andrew’s of Crete masterpiece, the Great Canon of Repentance. The longest ever composed, one of twenty-four canons written – as it is presumed – by the Greek archbishop, it is not only the personal penitential confession, but also a very deep reflection on the human being in process of conversion. In this reflexion the author of the Canon is helped by images and subjects taken both from the Old and New Testaments. The Bible, and therefore the Canon, talks about this conversion in a positive light – the penitents are expected to emulate the positive examples of sanctity and repentance, and to leam how to avoid the negative examples of sin, fallen nature, and pride. The anthropology contained in the Great Canon seems to be very simple: men are not perfect, but if they are truthful to God, especially to His grace and mercy, they will recognize their situation well, and their spiritual victory over the devil and sin will be complete.