Grzesznik jako ubogi potrzebujący miłosierdzia Bożego

Abstract

Święty Tomasz z Akwinu nazywa usprawiedliwienie grzesznika największym dziełem Bożym. Źródłem usprawiedliwienia jest zaś miłosierdzie Boże. Dlatego możemy nazywać miłosierdzie największym przymiotem Boga. Teologia nie powinna zacieśniać miłosierdzia Bożego do procesu jednostronnego udzielania się ubogiemu grzesznikowi jedynie w pewnej określonej dziedzinie, np. w dziedzinie wyzwalania od grzechów. Takie zawężone pojmowanie miłosierdzia Bożego sprawia, że miłosierdzie nie jest pojmowane jako istotny przymiot Boskiej natury, a tylko jako pewne, doraźne zjawisko będące reakcją na wyjątkową sytuację człowieka. Dlatego koniecznością współczesnej teologii jest opieranie się na biblijnej idei miłosierdzia Bożego, obejmującej wszystkie formy samoudzielenia się Boga ubogiemu grzesznikowi, ze stworzeniem i usynowieniem włącznie. Stworzenie i usprawiedliwienie wzajemnie sobie odpowiadają. Usprawiedliwienie nie niweczy dzieła Stwórcy, ale szatana. Człowieczeństwo przebóstwione to człowieczeństwo, które dotarło do celu, dla którego zostało stworzone. Tak więc skutkiem usprawiedliwienia w niebie jest podniesienie ubogiego grzesznika na wyższy poziom i podobieństwo do Boga. Ono uzdalnia nas do przyjęcia szczęścia nieskończonego, Bożej szczęśliwości, dla której stworzył nas Bóg. W świetle tego, co napisano, jawi się jasny postulat: trzeba oczyścić nasze pojęcie miłosierdzia z jego jednostronności i zawężenia, zarówno na płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. Przy daleko posuniętej jednostronności tego pojęcia ryzykujemy bowiem podejmowanie aktów, które niewiele mają wspólnego z autentycznym miłosierdziem. Dzieje się tak wtedy, kiedy człowiek nie posiada świadomości, że także ci ubodzy, którym wyświadcza miłosierdzie, są jego dobroczyńcami – tymi, od których otrzymuje miłosierdzie. Takie miłosierdzie odgrywa ważną rolę w kształtowaniu stosunków międzyludzkich. Relacji tych nie można układać na zasadzie sprawiedliwości czysto legalistycznej. Stosunki te powinny być przeniknięte miłością. Nauka o miłosierdziu Bożym powinna wprowadzić w katolicką chrystologię twórczy ekumeniczny „ferment” Na szczycie katolickiej „hierarchii prawd” jest Trójca Święta i Chrystus, u luteranów – usprawiedliwienie. Recepcja wskazuje, że oba stanowiska można połączyć, bo Chrystus jest naszym usprawiedliwieniem. On jest Zbawicielem świata. On jest naszym miłosierdziem.

St. Thomas Aquinas calls justification of a sinner the biggest work of God. A source of this justification is the divine mercy. That is why we call mercy the greatest attribute of God. Theology should not restrict the divine mercy to a unilateral process of being granted to a poor sinner only in a certain area, for example, in releasing from sins. Such a narrow understanding of God’s mercy results in that mercy is not understood as an essential attribute of the divine nature, but just as a certain short-term phenomenon, which is a reaction to a man’s exceptional situation. Therefore, the need for modem theology is to rely on the biblical concept of God’s mercy, covering all forms of God’s self-giving to poor sinners, including creation and adoption as sons. Creation and justification correspond to each other. Justification does not weaken the work of the Creator, but Satan. Deified humanity is the humanity that has reached the purpose for which it was created. Thus, the result of justification in heaven is lifting the poor sinner to a higher level and likeness of God. It enables us to accept the endless happiness, the divine beatitude for which we were created by God. In this light, a clear appeal appears: we should cleanse our concept of mercy from its narrow one-sidedness, at both the theoretical and practical level. The sweeping one-sidedness of this term risks to inspire acts that have little in common with genuine mercy. This occurs when a person does not have the awareness that even the poor, on whom he bestows mercy, are his benefactors – those from whom he receives mercy. Such mercy plays an important role in shaping human relations. These relationships cannot be made on the principle of purely legalistic justice. They should be permeated with love. The teaching of God’s mercy should introduce creative ecumenical ’’ferment” into Catholic Christology. At the top of the Catholic ’’hierarchy of truths” is the Holy Trinity and Christ, for Lutherans it is justification. Its reception indicates that both positions can be combined, because Christ is our justification. He is the Saviour of the world. He is our mercy.