Automarginalizacja jako bariera w adaptacji i readaptacji społeczno-zawodowej osoby niepełnosprawnej

Abstract

Dla każdego człowieka bardzo ważne jest poczucie samorealizacji, autonomii i kreatywnego decydowania o własnym życiu. Wśród osób z niepełnosprawnością są osoby dobrze przystosowane społecznie, zadowolone ze swojego życia, często bardzo twórcze i niezależne, prowadzące normalne życie rodzinne, towarzyskie, zawodowe, a nawet osiągające znaczące sukcesy. Jednak jest także taka grupa osób, które mając poczucie „zewnątrzsterowalności” i marginalizacji, zmniejszają swoje szanse w integracji społecznej i zawodowej. Wyjątkowo mocno zaznacza się kategoria automarginalizacji. O ile czynniki czy też bariery zewnętrzne – ciągle liczne – powodujące wykluczenie osób niepełnosprawnych są łatwe do wyeliminowania poprzez zorganizowane działania społeczne i prawne, o tyle przeszkody natury psychicznej i społecznej są nadal podstawową przeszkodą w drodze do autentycznej rehabilitacji społeczno-zawodowej osób z niepełnosprawnością. Trudno odpowiedzieć, a tym bardziej oszacować, w jakim stopniu wycofujące się postawy osób niepełnosprawnych są same w sobie czynnikami sprzyjającymi marginalizacji. Należy podkreślić, iż takie postawy są najczęściej wypadkową subtelnych sprzężeń pojawiających się jako efekt oddziaływania wielorakich barier zewnętrznych. Niemniej jednak należy zwrócić uwagę na obecność takich samomarginalizujących czynników; ich istnienie stanowi bowiem istotny element błędnego koła marginalizacji.

For each individual, extremely important sense of self-fulfillment, autonomy and creative seems to be a control of their own life. Among people with disabilities, there are people well suited for socially satisfied with their lives, often very creative and independent, leading a normal family life, social, professional and even attaining considerable success. As well as there is also a group of people who having a sense of „external control” and margina lization, reducing their chances in social and professional integration. Extremely strongly marked by a category named as automarginalization. While factors or external barriers– still very numerous – resulting in the exclusion of people with disabilities are easy to eliminate by organized social activities and the legal obstacles as many psychological and social are still the main obstacle on the way to genuine social and professional rehabilitation of persons with disabilities. It is difficult to answer and even more difficult to estimate the extent to which the retreating of disabled people attitudes themselves are factors contributing to marginalization. It should be emphasized that such attitudes are often the result of subtle linkages emerging as a result of the impact of multiple external barriers. However, note the presence of such automarginalization factors; their existence constitutes an important element of the vicious circle of marginalization.