Sprawiedliwość Boga wobec Szatana na podstawie Jedenastego kazania do ludu św. Cezarego z Arles

Abstract

Cezary z Arles (†543) w jedenastym kazaniu do ludu dokonał precyzyjnego omówienia zagadnienia, dotyczącego sprawiedliwości Boga wobec szatana. W kazaniu tym, dał tak wyczerpujące wyjaśnienie na ten temat, że jest ono swoistego rodzaju traktatem teologicznym. Bóg, jak zauważa, mógł użyć wobec szatana swojej wszechmocy, nie uczynił jednak tego, ponieważ nie chciał naruszyć sprawiedliwości. Bóg jest sprawiedliwy tak wobec szatana, jak i wobec człowieka. Cezary wyjaśnił, że szatan sam siebie zgubił, nikt go do tego nie zmusił, a powodem była zazdrość. Z kolei szatan, jak zauważył Cezary, z zazdrości doradził człowiekowi wybór zła, nie zmusił człowieka do odwrócenia się od Boga, ponieważ człowiek był wolny. Człowiek natomiast, zamiast należeć do Boga, który go stworzył, wybrał propozycję szatana, która sprowadziła na niego śmierć. Cezary pokazał też dwa etapy wyrwania człowieka z niewoli szatana. Pierwszym było Wcielenie, czyli przyjście Chrystusa w ciele podobnym do ciała grzesznego, drugim był krzyż. Sprawiedliwy Chrystus przyjął na siebie niesprawiedliwość i ujawnił zbrodnicze i niesprawiedliwe postępowanie diabła. Szatan w Wielki Piątek, gdy zabił Chrystusa na krzyżu, przekroczył prawo sprawiedliwości. Dopuścił się zbrodni na Jezusie, stał się winny, gdyż skazał na śmierć całkowicie niewinną osobę. Szatan jako winny, musiał przeżyć konfiskatę tego, co zagarnął – człowieka. Chrystus, jak wykazał Cezary, uwolnił rodzaj ludzki spod władzy szatana przez swoją sprawiedliwość. Uczynił to nie jako Bóg, lecz w ludzkim ciele. Sprawiedliwość Chrystusa ujawnia Jego miłosierdzie względem człowieka.

In Sermon 11, Cesarius of Arles († 543) presented the theme of God’s justice toward Satan in a very detailed way. He gave such a comprehensive explanation of the matter that it became a kind of theological treatise. God, as he points out, could use his almighty power against Satan. He didn’t do it, because he did not want to violate justice. God is just in the same way in relation to Satan and to man. Cesarius explained how Satan defeated himself; no one forced him, and the reason for his defeat was jealousy. On the other hand, Satan, as Cesarius noted, out of jealously, recommended to the man choosing of evil; he did not force the man to turn away from God because the man was free. The man, rather than staying by God who created him, accepted the suggestion of Satan that brought about death. Cesarius also presented two stages of liberation of human being from the satanic captivity. The first one was the Incarnation, the coming of Christ in the body similar to a sinful body; the second was the cross. The righteous Christ accepted injustice and revealed the criminal and unjust conduct of the devil. On Good Friday, when Satan murdered Christ on the cross, he transgressed the law of righteousness. He committed crime on Jesus, he became guilty, because he sentenced to death a completely innocent person. Satan being guilty, had to accept the confiscation of what he seized – man. Christ, as Cesarius pointed out, freed mankind from the power of Satan by his righteousness. He did it not as God but Christ in the human body. Christ’s justice reveals His mercy towards man.