Streszczenie:
Jedną z interesujących prób dialogu między Kościołami Wschodu i Zachodu chrześcijańskiego była seria siedmiu międzynarodowych Kongresów (1907-1936), które odbyły się w Velehradzie na Morawach. W zamierzeniach organizatorów nie miały one spełniać roli spotkań unijnych, zdążających do doraźnych uzgodnień z prawosławiem na wzór Unii Brzeskiej. Chodziło w gruncie rzeczy o stopniowe usuwanie obojętności oraz ignorancji w relacjach między katolikami i prawosławnymi przez rzetelne studia nad mentalnością, doktryną i tradycją słowiańskiego prawosławia celem uzyskania pełniejszego obrazu prawdy Chrystusowej. Idea cyrylometodiańska, obrana w Velehradzie jako model pluralistycznej jedności, wywierała skuteczny wpływ na złagodzenie wzajemnych uprzedzeń. Dokonana w Velehradzie zmiana ideału integrystycznego, który streszczał się w tendencji podporządkowywania i panowania, na otwarty ideał pluralistyczny była niewątpliwie istotnym współczynnikiem nowożytnych tendencji ekumenicznych w Słowiańszczyźnie.