Sztuka jako nośnik wartości oraz narzędzie do przekazywania prawd religijnych na przykładzie obrazów Michaela Willmanna

Abstract

Artykuł jest interdyscyplinarnym przedsięwzięciem łączącym zagadnienia z zakresu historii sztuki, nauk o sztuce, historii powszechnej oraz teologii. Rozpoczyna się od zaprezentowania specyfiki baroku na tle historycznych, społecznych i religijnych wydarzeń jakie miały miejsce w ówczesnej dobie, a mianowicie kontrreformacji jako odpowiedzi Kościoła katolickiego na szerzoną naukę protestantów. Ukazuje równocześnie rolę sztuki jako nośnika wartości i narzędzie do przekazywania prawd religijnych. W tym ożywionym czasie Kościoła sztuka stała się jednym z głównych głosicieli prawd chrześcijańskich, a w dzieło to wpisał się śląski artysta okresu baroku Michael Willmann (1630-1706), który na zlecenie cystersów tworzył monumentalne obrazy o treściach religijnych. Szczególnej uwadze poświęcony został cykl martyriów, a zwłaszcza kluczowy obraz „Podniesienie krzyża” stanowiący teologiczny punkt odniesienia dla pozostałych dzieł. Tematyka przedstawień, zawierająca program potrydencki i antyprotestancki, miała przekazywać prawdy wiary katolickiej, negowane wówczas przez protestantów i zachęcać wiernych do wytrwania w wierze.

This article is an interdisciplinary undertaking combining the issues of art history, art sciences, world history and theology. It begins with presenting the character of the Baroque relating to historical, social and religious events which took place at that time, that is the Counter-Reformation as a reply of the Roman Catholic Church to the theory promoted by Protestants. At the same time it shows the role of art as a means of conveying values and a tool for communicating religious truths at the same time. In this active time of the Church art became one of the chief preachers of Christian truths. Michael Willmann (1630-1706), a Silesian artist of the Baroque period, became part of this work. Commissioned by the Cistercians, he created monumental images with religious contents. Particular attention has been paid to the cycle of martyrdoms, especially the crucial image The Elevation of the Cross constituting a theological point of reference for the remaining works. The subject matter of the images, containing the after-Trident and anti- Protestant programme, was supposed to communicate the truths of the Catholic faith, negated then by Protestants, and to encourage the faithful to persevere in their faith.