Immanenza e trascendenza nell’icono-sofia di Pavel Florenskij

Abstract

Pavel Florenskij, a differenza di molti studiosi russi, convinti assertori dell’irriducibilità tra Fede e Ragione, tra Fede e Cultura, è stato pioniere di un nuovo epistemologico in grado di sviluppare un legame vitale tra ragione scientifica da un lato e Rivelazione dall’altro, tra Filosofia e Teologia, traendo ispirazione da entrambe, sia dalla tradizione spirituale ortodossa, che dai profondi mutamenti del pensiero scientifico contemporaneo, in una visione sintetica di straordinaria intensità teoretica che si intreccia tragicamente con la sua vita. Gli argomenti principali che verranno presentati in questo lavoro, della complessa e vasta opera del teologo, filosofo, sacerdote e martire russo, saranno: la natura degli opposti e l’a-sistematicità della conoscenza e la sua dimensione iconica.

Pawła Florenskiego, w przeciwieństwie do wielu rosyjskich naukowców, zwolennicy nieredukowalności między Wiarą a Rozumem, między Wiarą a Kulturą, uznają za pioniera nowej orientacji epistemologicznej, który był w stanie stworzyć odważne i istotne powiązanie między logicznym i naukowym dowodem z jednej strony i objawieniem z drugiej strony, między filozofią a teologią. Czerpał on inspirację z duchowej tradycji prawosławnej, a głębokie zmiany we współczesnej myśli naukowej i w syntetycznej wizji niezwykłej intensywności teoretycznej pozostają splecione z jego tragicznym życiem. W artykule poruszono zagadnienia związane ze skomplikowanym i rozległym dziełem rosyjskiego teologa, filozofa, kapłana i męczennika: charakter przeciwieństw i wiedza systematyczna w wymiarze jego ikony.

Pavel Florenskij, unlike many Russian reaserchers, who were convinced of the irreducibility between Faith and Reason, between Faith and Culture, was certainly a pioneer of a new epistemological orientation that was been able to develop a bold and vital link between logical and scientific reason on one side and Revelation on the other, between philosophy and theology, drawing inspiration from both the Orthodox spiritual tradition and from the profound changes in the contemporary scientific thought, in a synthetic vision of extraordinary theoretical intensity that is intertwined with his life tragically. The key topics that will be presented in this work, among the complexity and vast work of the theologian, philosopher, priest and martyr Russian, will be: the nature of opposites and in-systematic knowledge and its iconic dimension.