Godność osoby ludzkiej podstawą odpowiedzialności za ekologię w „Laudato si’” i „Fratelli tutti”

Abstract

Badania treści encyklik papieskich Laudato si’ i Fratelli tutti pozwalają na następujące konstatacje. Po pierwsze, Franciszek patrzy na ekologię zgodnie z hermeneutyką ciągłości, to znaczy podejmuje nauczanie Jana Pawła II na temat ekologii ludzkiej i rozwija je, pisząc o ekologii integralnej. Po drugie, Franciszek zauważa, że ekologia integralna domaga się troski o środowisko ze strony poszczególnych osób, instytucji, narodów i społeczności międzynarodowych. Po trzecie, zdaniem Franciszka, to nie sam rozwój technologiczny przyczynia się do niszczenia świata, ale brak gotowości człowieka do samoograniczenia. Konsumpcjonizm, który idzie w parze z „kulturą odrzucenia” domaga się nawrócenia. Nawrócenie to jest niezbędne zarówno w przypadku osób wierzących, jak i niewierzących. Papież adresuje swój apel do wszystkich ludzi, dlatego że są ludźmi, obywatelami stworzonego świata. Człowiek jako stworzenie Boże jest połączony z innymi stworzeniami, jednakże fakt, że jest stworzony na obraz i podobieństwo Boga, decyduje o jego wyjątkowej godności. Z niej zaś wynika odpowiedzialność za resztę stworzenia zgodnie z poleceniem „czyńcie sobie ziemię poddaną (Rdz 1, 28). Ludzka troska o stworzenie może być rozpatrywana na płaszczyznach: ekologii, ekologii ludzkiej i ekologii integralnej. Ponadto fakt zaniedbań człowieka wobec stworzenia domaga się omówienia nawrócenia ekologicznego. Człowiek powinien troszczyć się o stworzenie, ponieważ swoją naturą rozumną je przewyższa. Nawrócenie ekologiczne wpisuje się w dzieło nowej ewangelizacji w Kościele i łączy się z przekształcaniem świadomości współczesnego człowieka zgodnie z Dobrą Nowiną Jezusa Chrystusa przypominaną przez papieża Franciszka.

A study of the content of the papal encyclicals Laudato si’ and Fratelli tutti allows for the following observations. First, Francis looks at ecology according to a hermeneutic of continuity, that is, he takes up the teaching of John Paul II on human ecology and develops it by writing about integral ecology. Second, Francis notes that integral ecology demands concern for the environment on the part of individuals, institutions, nations, and international communities. Third, according to Francis, it is not technological development alone that contributes to the destruction of the world, but man’s lack of willingness for self-restraint. Consumerism, which goes hand in hand with a “culture of rejection,” demands conversion. This conversion is necessary for both believers and non-believers. The Pope addresses his appeal to all people because they are human beings, citizens of a created world. Man, as a creature of God, is joined to other creatures, but the fact that he is created in the image and likeness of God determines his unique dignity. From this comes responsibility for the rest of creation in accordance with the command to “subdue the earth” (Gen. 1:28). Human concern for creation can be considered on the levels of ecology, human ecology and integral ecology. Moreover, the fact of humanities neglect of creation demands a discussion of ecological conversion. Man should take care of creation because, with his rational nature, he surpasses it. Ecological conversion is part of the work of the new evangelization in the Church and is connected to the transformation of the consciousness of contemporary man in accordance with the Good News of Jesus Christ recalled by Pope Francis.